In de wereld van bodem- en milieukunde worden verschillende termen zoals “drijflaag,” “puur product,” “LNAPL (light non-aqueous phase liquid)” en “mobiele fasen” vaak door elkaar gebruikt, wat soms tot verwarring en onduidelijkheid kan leiden.
Wat is een drijflaag?
Een drijflaag wordt gevormd wanneer een hoeveelheid olie in de bodem terechtkomt en begint te zakken totdat het de grondwaterspiegel bereikt. Deze vloeistoffase wordt het “puur product” genoemd. Als er op dat moment nog steeds product boven de verzadigingsgraad in de bodem aanwezig is, spreken we van een drijflaag, ofwel “mobiel puur product.” Dit mobiele puur product zal zich verspreiden boven de grondwaterspiegel totdat de concentratie van olie is verlaagd tot onder de restverzadigingsgraad, waarbij de olie wordt opgesloten in de poriën van de bodem. Hoewel er geen zichtbare drijflaag meer is, blijft er nog steeds een aanzienlijke hoeveelheid puur product aanwezig.
Het gedrag van ingesloten puur product verschilt van dat van een freatische drijflaag. In een ingesloten situatie bevindt het puur product zich volledig in de verzadigde zone van de bodem. Een freatische drijflaag daarentegen is een meerfasig systeem waarbij puur product deels aanwezig is in de poriën boven de vol-capillaire zone, wat eerder lijkt op een hanglaag dan een drijflaag.
Dikte van deze laag
De dikte van een freatische drijflaag die wordt gemeten in een peilbuis is altijd een overschatting van de werkelijke dikte van de drijflaag in de bodem, afhankelijk van de hoogte boven de vol-capillaire zone en de mate van vulling van poriën met puur product en water. Bij ingesloten puur product is deze overschatting vaak nog groter.
Saneren van drijflagen
Voor het saneren van drijflagen maken wij gebruik van verschillende technieken. Vaak zegt de benaming iets over het beoogde doel. Er zijn in principe twee systemen mogelijk, namelijk meerfase vacuümextractie (MFE of VER: Vacuum Enhanced Recovery) en tweefase extractie (TFE, DPE: Dual Phase Extraction of Bioslurping,). Bij tweefase extractie is de onttrekking van lucht en water/puur product gescheiden. De verschillende fasen bestaan uit lucht, water, puur product en emulsies. De onttrokken drijflaag wordt bovengronds opgevangen in een tank of vat, waarna scheiding tussen water en puur product plaatsvindt, het water en de lucht separaat worden gezuiverd en het puur product wordt afgevoerd.
Monitoring
Het proces bij het verwijderen van een drijflaag door MFE sturen wij op basis van metingen van een aantal parameters. Zo worden de debieten van onttrokken bodemlucht, grondwater, puur product en emulsie geregistreerd. De concentraties in de onttrokken lucht en het grondwater worden gemeten, evenals het volume aan puur product en/of emulsie. Daarnaast wordt door visuele beoordeling van het onttrokken product meer inzicht verkregen over de voortgang van de sanering.
