In Leiderdorp vindt een grote bodemsanering plaats in de wijk Van Leeuwenpark. Een biologische bodemsanering waar bacteriën na aanleg van het saneringssysteem de komende jaren de bodemvervuiling ‘opeten’ en omzetten in onschadelijke producten.
‘Afspreken op het project? Nee dat hoeft niet hoor. Eigenlijk komen we daar nauwelijks want we regelen en zien alles op afstand’ antwoordt Dennis op de vraag of we elkaar in Leiderdorp zullen ontmoeten.
Dus we zien elkaar in Enschede. Dennis Scheper (NTP) en Willem Havermans (Stantec) vertellen direct over hoe passend de biologische anaerobe techniek is om de bodem onder het Van Leeuwenpark te saneren. Het is al snel duidelijk: vakkennis heeft in dit project geleid tot een bodemsanering waar biologie en technologie samenkomen. Willem Havermans is senior consultant bij Stantec en heeft samen met de Omgevingsdienst West Holland (ODWH) de uitvraag richting de markt uitgezet. Arjen Heins doet vanuit de ODWH de projectleiding en Dennis is als projectleider vanuit NTP betrokken bij het project.
Willem vertelt over de aanleiding van het project: ‘Vlak na de bouw van de wijk eind jaren ’70 werd al snel duidelijk dat er een flinke bodemverontreiniging onder de wijk zat. Door voormalige bedrijfsactiviteiten van een chemische wasserij is een bodemverontreiniging met vluchtige gechloreerde koolwaterstoffen (VOCl) ontstaan. In de jaren daarna werd duidelijk dat de bodemverontreiniging zich bevindt in de grond en het grondwater en zich uitstrekt vanaf de bronlocatie ter plaatse van het terrein achter de chemische wasserij tot nabij de snelweg A4 tot een maximale diepte van circa 50 meter.’
Willem heeft hier een 3D modellering van gemaakt en laat ons een visualisatie zien van de verontreiniging. Een groot ‘monster’ verschijnt op het scherm van Willem. ‘Hiermee kunnen we op unieke wijze visualiseren hoe de bodemverontreiniging zich in de bodem verspreidt. Er is vastgesteld dat sprake is van een geval van ernstige bodemverontreiniging, waarvoor vanwege onaanvaardbare risico’s op verspreiding een spoedige sanering noodzakelijk is. Het gaat dus niet om humane of ecologische risico’s maar om verspreidingsrisico’s waardoor het grondwater steeds verder vanaf de bron verontreinigd raakt.’
‘We hebben eerst de bron met directe injecties en bacteriën aangepakt. Hierdoor is het gedeelte met de meeste verontreiniging aangepakt maar toen waren we er nog niet.’ vertelt Dennis.
‘Toen moesten we de pluim, zoals we dat noemen, nog aanpakken. Hier merken de omwonenden, met uitzondering van de aanlegfase, niets van. Het enige wat ze zien is een donkergroene container in de wijk.’ zegt Willem.
Arjen vertelt: ‘Bij de aanbesteding van de sanering hebben we nadrukkelijk aandacht gevraagd voor het zoveel mogelijk beperken van overlast voor de buurt. In de afgelopen jaren lagen in de wijk namelijk al vaker straten open voor werkzaamheden. Dat is overigens voor ons ook wel de doorslag geweest om voor NTP te kiezen: het totaalplaatje van techniek en omgevingsmanagement.’
Techniek, daar vertelt Dennis meer over: ‘We hebben aan de ene kant van de wijk infiltratiefilters in de grond geplaatst en aan de andere kant van de wijk bronnen waaruit we grondwater onttrekken. Het grondwater verversen we zo eenmalig tussen die filters waarbij we voedingsstoffen en bacteriën toevoegen aan de bodem.
Boven de grond hebben we een container geplaatst. Daar wordt de specifieke bacterie gekweekt onder een temperatuur van 20 tot 25 graden, de optimale omstandigheid om te groeien. Er is in ieder geval één bacterie die VOCl kan afbreken. Deze noemen we met een moeilijk woord Dehalococcoïdes’ vertelt Dennis. ‘Deze bacterie wordt continue toegevoegd aan het water dat de container uitstroomt nadat het instromende water gecontroleerd is op redox, pH en zuurstof. Als één van deze parameters niet voldoet aan de gestelde waarden, gaan er automatisch kleppen om en wordt de toegang geblokkeerd. Dit om sterfte van de bacterie door deze stoffen te voorkomen.’
‘De combinatie van biologie en technologie, daar is NTP wel echt uniek in’ zegt Willem. ‘Vanuit Stantec doen wij de Milieukundige Begeleiding. Wij monitoren via peilbuizen in de bodem of er voldoende substraat en bacteriën aanwezig zijn en of deze verder toe nemen beneden in de grond. Het grondwater neemt de bacteriën mee de bodem in en daar vermenigvuldigen ze zich nog meer. Ze voeden zich met de verontreiniging en als de verontreiniging weg is, verdwijnen de bacteriën ook weer.’
Heel veel technische termen en vakjargon komen tijdens het gesprek naar voren. ‘Dat is wel echt een grote succesfactor; we kunnen goed met elkaar communiceren. We beschikken beide over vakkennis. NTP over het praktische en technische gedeelte en Stantec en de ODWH over het proces. We weten waar we het over hebben en kunnen op deze manier helder naar onze doelen toewerken’ zegt Dennis.
Willem: ‘Daarom kunnen we ook kritisch naar elkaar toe zijn. Kritisch op resultaten maar ook op onze rollen in het proces. Zo heeft NTP het omgevingsmanagement tijdens de aanleg goed opgepakt waarbij de omgevingsmanager de wijk steeds uitstekend heeft geïnformeerd. Nu staat er alleen nog een informatiekubus bij de container waar we uitleggen wat we aan het doen zijn.’
Arjen Heins van de ODWH vertelt hier later over: ‘We zijn als opdrachtgever in dit project echt ontzorgd. Doordat er al eerder werd samengewerkt door Stantec en NTP en ze de techniek allebei goed kenden, verloopt de sanering nagenoeg probleemloos.’
De peilbuizen blijven nog 5 jaar staan. 26 weken lang wordt de bodem doorspoeld en worden de bacteriën toegevoegd aan het infiltratiewater, maar doet daarna nog ongeveer 2 jaar lang zijn werk. Daarna is de bodem gesaneerd en verdwijnen ook de bacteriën uit de grond. Het Van Leeuwenpark staat dan na bijna 50 jaar, zonder dat zij er echt iets van gemerkt hebben, op schone grond!